算法讲解之回溯法(转)

Hello, 欢迎登录 or 注册!

/ 0评 / 0

本文作者:  本文分类:编程学习笔记  浏览:1312
阅读时间:10331字, 约11.5-17分钟

网上偶然看到这篇文章,发现跟许老师的ppt内容一模一样,故在此分享。

回溯算法

搜索与回溯是计算机解题中常用的算法,很多问题无法根据某种确定的计算法则来求解,可以利用搜索与回溯的技术求解。回溯是搜索算法中的一种控制策略。它的基本思想是:为了求得问题的解,先选择某一种可能情况向前探索,在探索过程中,一旦发现原来的选择是错误的,就退回一步重新选择,继续向前探索,如此反复进行,直至得到解或证明无解。

如迷宫问题:进入迷宫后,先随意选择一个前进方向,一步步向前试探前进,如果碰到死胡同,说明前进方向已无路可走,这时,首先看其它方向是否还有路可走,如果有路可走,则沿该方向再向前试探;如果已无路可走,则返回一步,再看其它方向是否还有路可走;如果有路可走,则沿该方向再向前试探。按此原则不断搜索回溯再搜索,直到找到新的出路或从原路返回入口处无解为止。

算法框架

递归回溯法算法框架1

int Search(int k)
 {
 for (i=1;i<=算符种数;i++)
  if (满足条件)
     {
    保存结果
    if (到目的地) 输出解;
              else Search(k+1);
    恢复:保存结果之前的状态{回溯一步}
     }
 }

递归回溯法算法框架2

int Search(int k)
 {
   if  (到目的地) 输出解;
   else
    for (i=1;i<=算符种数;i++)
     if  (满足条件) 
       {
        保存结果;
                     Search(k+1);
        恢复:保存结果之前的状态{回溯一步}
       }
 }

例题讲解

【例1】素数环

从1到20这20个数摆成一个环,要求相邻的两个数的和是一个素数。

【算法分析】

非常明显,这是一道回溯的题目。从1开始,每个空位有20种可能,只要填进去的数合法:与前面的数不相同;与左边相邻的数的和是一个素数。第20个数还要判断和第1个数的和是否素数。

【算法流程】

1、数据初始化; 2、递归填数:判断第i个数填入是否合法;
A、如果合法:填数;判断是否到达目标(20个已填完):是,打印结果;不是,递归填下一个;
B、如果不合法:选择下一种可能;

#include<cstdio>
​
#include<iostream>
​
#include<cstdlib>
​
#include<cmath>
​
using namespace std;
​
bool b[21]={0};
​
int total=0,a[21]={0};
​
int search(int);              //回溯过程
​
int print();                //输出方案
​
bool pd(int,int);             //判断素数
int main()
{
    search(1);
    cout<<total<<endl;                    //输出总方案数
    system("pause");
}
int search(int t)
{
    int i;
    for (i=1;i<=20;i++)                     //有20个数可选
     if (pd(a[t-1],i)&&(!b[i]))            //判断与前一个数是否构成素数及该数是否可用
      {
         a[t]=i;
         b[i]=1;
         if (t==20) { if (pd(a[20],a[1])) print();}
             else search(t+1);
         b[i]=0;
      }
}
int print()
{
   total++;
   cout<<"<"<<total<<">";
   for (int j=1;j<=20;j++)
     cout<<a[j]<<" ";
   cout<<endl; 
  }
bool pd(int x,int y)
{
    int k=2,i=x+y;
    while (k<=sqrt(i)&&i%k!=0) k++;
    if (k>sqrt(i)) return 1;
       else return 0;
}

【例2】

设有n个整数的集合{1,2,…,n},从中取出任意r个数进行排列(r<n),试列出所有的排列。

#include<cstdio>
#include<iostream>
#include<iomanip>
using namespace std;
int num=0,a[10001]={0},n,r;
bool b[10001]={0};
int search(int);                   //回溯过程
int print();                       //输出方案

int main()
{
 cout<<"input n,r:";
 cin>>n>>r;
 search(1);
 cout<<"number="<<num<<endl;   //输出方案总数
}
int search(int k)
{
    int i;
    for (i=1;i<=n;i++)
     if  (!b[i])                                 //判断i是否可用
      {
         a[k]=i;                               //保存结果
         b[i]=1;
         if (k==r) print();
            else search(k+1);
         b[i]=0; 
      }
}
int print()
{
  num++;
  for (int i=1;i<=r;i++)
    cout<<setw(3)<<a[i];
  cout<<endl; 
}

【例3】

任何一个大于1的自然数n,总可以拆分成若干个小于n的自然数之和。
当n=7共14种拆分方法:

7=1+1+1+1+1+1+1
7=1+1+1+1+1+2
7=1+1+1+1+3
7=1+1+1+2+2
7=1+1+1+4
7=1+1+2+3
7=1+1+5
7=1+2+2+2
7=1+2+4
7=1+3+3
7=1+6
7=2+2+3
7=2+5
7=3+4
total=14
#include<cstdio>
#include<iostream>
#include<cstdlib>
using namespace std;
int a[10001]={1},n,total;
int search(int,int);
int print(int);
int main()
{
    cin>>n;
    search(n,1);                             
 //将要拆分的数n传递给s
    cout<<"total="<<total<<endl;              //输出拆分的方案数
    system("pause");
}
int search(int s,int t)
{
    int i;
    for (i=a[t-1];i<=s;i++)
     if (i<n)
//当前数i要大于等于前1位数,且不过n
      {
       a[t]=i;
//保存当前拆分的数i
       s-=i;            
//s减去数i, s的值将继续拆分
       if (s==0) print(t);                    
//当s=0时,拆分结束输出结果
         else search(s,t+1);                  
//当s>0时,继续递归
       s+=i;                                  
//回溯:加上拆分的数,以便产分所有可能的拆分
      }
}
int print(int t)
{
    cout<<n<<"=";
    for (int i=1;i<=t-1;i++)                      
//输出一种拆分方案
      cout<<a[i]<<"+";
    cout<<a[t]<<endl;
    total++;                                  
//方案数累加1
}

【例4】八皇后问题

要在国际象棋棋盘中放八个皇后,使任意两个皇后都不能互相吃。(提示:皇后能吃同一行、同一列、同一对角线的任意棋子。)

放置第i个(行)皇后的算法为:

int search(i) {
   int j;
   for (第i个皇后的位置j=1;j<=8;j++ )   //在本行的8列中去试
   if (本行本列允许放置皇后)
    {
     放置第i个皇后;
      对放置皇后的位置进行标记;
     if (i==8) 输出                //已经放完个皇后
       else search(i+1);        //放置第i+1个皇后
     对放置皇后的位置释放标记,尝试下一个位置是否可行;
    }
 }

#### 【算法分析】

显然问题的关键在于如何判定某个皇后所在的行、列、斜线上是否有别的皇后;可以从矩阵的特点上找到规律,如果在同一行,则行号相同;如果在同一列上,则列号相同;如果同在/ 斜线上的行列值之和相同;如果同在\ 斜线上的行列值之差相同;从下图可验证:

考虑每行有且仅有一个皇后,设一维数组A[1..8]表示皇后的放置:第i行皇后放在第j列,用A[i]=j来表示,即下标是行数,内容是列数。例如:A[3]=5就表示第3个皇后在第3行第5列上。

判断皇后是否安全,即检查同一列、同一对角线是否已有皇后,建立标志数组b[1..8]控制同一列只能有一个皇后,若两皇后在同一对角线上,则其行列坐标之和或行列坐标之差相等,故亦可建立标志数组c[1..16]、d[-7..7]控制同一对角线上只能有一个皇后。

如果斜线不分方向,则同一斜线上两皇后的行号之差的绝对值与列号之差的绝对值相同。在这种方式下,要表示两个皇后I和J不在同一列或斜线上的条件可以描述为:A[I]<>A[J] AND ABS(I-J)<>ABS(A[I]-A[J]){I和J分别表示两个皇后的行号}

#include<cstdio>
#include<iostream>
#include<cstdlib>
#include<iomanip>
using namespace std;
bool d[100]={0},b[100]={0},c[100]={0};
int sum=0,a[100];
int search(int);
int print();
int main()
{
   search(1);                                                          //从第1个皇后开始放置
   system("pause");
}
int search(int i)
{
  int j;
  for (j=1;j<=8;j++)                                              //每个皇后都有8位置(列)可以试放
  if ((!b[j])&&(!c[i+j])&&(!d[i-j+7]))                   //寻找放置皇后的位置
    //由于C++不能操作负数组,因此考虑加7
      {                                                                  //放置皇后,建立相应标志值
      a[i]=j;                                                          //摆放皇后
      b[j]=1;                                                         //宣布占领第j列
      c[i+j]=1;                                                      //占领两个对角线
      d[i-j+7]=1;
      if (i==8) print();                                           //8个皇后都放置好,输出
        else search(i+1);                                      //继续递归放置下一个皇后
      b[j]=0;                                                        //递归返回即为回溯一步,当前皇后退出
      c[i+j]=0;
      d[i-j+7]=0;
      }
}
int print()
{
    int i;
    sum++;                                                        //方案数累加1
    cout<<"sum="<<sum<<endl;
    for (i=1;i<=8;i++)                                         //输出一种方案
      cout<<setw(4)<<a[i];
    cout<<endl; 
}

【例5】马的遍历

中国象棋半张棋盘如图4(a)所示。马自左下角往右上角跳。今规定只许往右跳,不许往左跳。比如图4(a)中所示为一种跳行路线,并将所经路线打印出来。打印格式为:0,0->2,1->3,3->1,4->3,5->2,7->4,8…

【算法分析】

如图4(b),马最多有四个方向,若原来的横坐标为j、纵坐标为i,则四个方向的移动可表示为:

1: (i,j)→(i+2,j+1); (i<3,j<8)

2: (i,j)→(i+1,j+2); (i<4,j<7)

3: (i,j)→(i-1,j+2); (i>0,j<7)

4: (i,j)→(i-2,j+1); (i>1,j<8)

搜索策略:

S1:A[1]:=(0,0);

S2:从A[1]出发,按移动规则依次选定某个方向,如果达到的是(4,8)则转向S3,否则继续搜索下一个到达的顶点;

S3:打印路径。

  #include<cstdio>
 #include<iostream>
 #include<cstdlib>
 using namespace std;
 int a[100][100],t=0;                 //路径总数和路径
 int x[4]={2,1,-1,-2},                 //四种移动规则
      y[4]={1,2,2,1};
 int search(int);                       //搜索 
 int print(int);                           //打印
 int main()                               //主程序
 {
    a[1][1]=0;a[1][2]=0;             //从坐标(0,0)开始往右跳第二步
    search(2); 
    system("pause");
 };    
 int search(int i)
 {
    for (int j=0;j<=3;j++)                                  //往4个方向跳
     if (a[i-1][1]+x[j]>=0&&a[i-1][1]+x[j]<=4
       &&a[i-1][2]+y[j]>=0&&a[i-1][2]+y[j]<=8) //判断马不越界
     {
        a[i][1]=a[i-1][1]+x[j];                              //保存当前马的位置
        a[i][2]=a[i-1][2]+y[j];
        if (a[i][1]==4&&a[i][2]==8) print(i);
           else search(i+1);                               //搜索下一步
     }
 }
 int print(int ii)
 {
     {
        t++;
        cout<<t<<":  ";
        for (int i=1;i<=ii-1;i++)
           cout<<a[i][1]<<","<<a[i][2]<<"-->";
        cout<<"4,8"<<endl;
     }
 }

【例6】

设有A,B,C,D,E五人从事J1,J2,J3,J4,J5五项工作,每人只能从事一项,他们的效益如下。

每人选择五项工作中的一项,在各种选择的组合中,找到效益最高的的一种组合输出。

【算法分析】

⒈用数组f储存工作选择的方案;数组g存放最优的工作选择方案;数组p用于表示某项工作有没有被选择了。

⒉(1)选择p(i)=0的第i项工作;

(2)判断效益是否高于max已记录的效益,若高于则更新g数组及max的值。

⒊搜索策略: 回溯法(深度优先搜索dfs)。

#include<cstdio>
#include<iostream>
#include<cstdlib>
#include<iomanip>
using namespace std;
int data[6][6]={{0,0,0,0,0,0},{0,13,11,10,4,7},{0,13,10,10,8,5},{0,5,9,7,7,4},{0,15,12,10,11,5},{0,10,11,8,8,4}};
int max1=0,g[10],f[10];
bool p[6]={0};
int go(int step,int t)                         // step是第几个人,t是之前已得的效益
{  
   for (int i=1;i<=5;i++)
    if (!p[i])                                 //判断第i项工作没人选择
     { 
        f[step]=i;                             //第step个人,就选第i项工作
        p[i]=1;                                //标记第i项工作被人安排了
        t+=data[step][i];                      //计算效益值
        if (step<5) go(step+1,t);
            else if (t>max1)                   //保存最佳效益值
             {
               max1=t;
               for (int j=1;j<=5;j++)
                 g[j]=f[j];                    //保存最优效益下的工作选择方案
             }
        t-=data[step][i];                      //回溯
        p[i]=0;
     }
}
int main()
{
  go(1,0);                                     //从第1个人,总效益为0开始
  for (int i=1;i<=5;i++)
    cout<<char(64+i)<<":J"<<g[i]<<setw(3);     //输出各项工作安排情况
  cout<<endl;
  cout<<"supply:"<<max1<<endl;                 //输出最佳效益值
}

【例7】选书

学校放寒假时,信息学竞赛辅导老师有A,B,C,D,E五本书,要分给参加培训的张、王、刘、孙、李五位同学,每人只能选一本书。老师事先让每个人将自己喜欢的书填写在如下的表格中。然后根据他们填写的表来分配书本,希望设计一个程序帮助老师求出所有可能的分配方案,使每个学生都满意。

【算法分析】

可用穷举法,先不考虑“每人都满意” 这一条件,这样只剩“每人选一本且只能选一本”这一条件。在这个条件下,可行解就是五本书的所有全排列,一共有5!=120种。然后在120种可行解中一一删去不符合“每人都满意”的解,留下的就是本题的解答。

为了编程方便,设1,2,3,4,5分别表示这五本书。这五个数的一种全排列就是五本书的一种分发。例如54321就表示第5本书(即E)分给张,第4本书(即D)分给王,……,第1本书(即A)分给李。“喜爱书表”可以用二维数组来表示,1表示喜爱,0表示不喜爱。

算法设计:S1:产生5个数字的一个全排列;

S2:检查是否符合“喜爱书表”的条件,如果符合就打印出来;

S3:检查是否所有的排列都产生了,如果没有产生完,则返回S1;

S4:结束。

上述算法有可以改进的地方。比如产生了一个全排列12345,从表中可以看出,选第一本书即给张同学的书,1是不可能的,因为张只喜欢第3、4本书。这就是说,1××××一类的分法都不符合条件。由此想到,如果选定第一本书后,就立即检查一下是否符合条件,发现1是不符合的,后面的四个数字就不必选了,这样就减少了运算量。换句话说,第一个数字只在3、4中选择,这样就可以减少3/5的运算量。同理,选定了第一个数字后,也不应该把其他4个数字一次选定,而是选择了第二个数字后,就立即检查是否符合条件。例如,第一个数选3,第二个数选4后,立即检查,发现不符合条件,就应另选第二个数。这样就把34×××一类的分法在产生前就删去了。又减少了一部分运算量。

综上所述,改进后的算法应该是:在产生排列时,每增加一个数,就检查该数是否符合条件,不符合,就立刻换一个,符合条件后,再产生下一个数。因为从第I本书到第I+1本书的寻找过程是相同的,所以可以用回溯算法。算法设计如下:

int Search(i)
{
   for (j=1;j<=5;j++)
     {
        if (第i个同学分给第j本书符合条件)
          {
             记录第i个数
             if (i==5) 打印一个解;
                    else Search(i+1);
             删去第i 个数
          }
     }
}

【参考程序】

#include<cstdio>
#include<iostream>
#include<cstdlib>
using  namespace std;
int  book[6],c;
bool flag[6],like[6][6]={{0,0,0,0,0,0},{0,0,0,1,1,0},{0,1,1,0,0,1},
                                    {0,0,1,1,0,0},{0,0,0,0,1,0},{0,0,1,0,0,1}};;
int  search(int);
int  print();
int  main()
{
  for (int i=1;i<=5;i++) flag[i]=1;
  search(1);                                    //从第1个开始选书,递归。
  system("pause");
} 
int search(int i)                              //递归函数 
{
  for (int j=1;j<=5; j++)                   //每个人都有5本书可选
  if (flag[j]&&like[i][j])                      //满足分书的条件
  {
    flag[j]=0;                                    //把被选中的书放入集合flag中,避免重复被选
    book[i]=j;                                   //保存第i个人选中的第j本书
    if (i==5) print();                          //i=5时,所有的人都分到书,输出结果
       else search(i+1);                    //i<5时,继续递归分书
    flag[j]=1;                                    //回溯:把选中的书放回,产生其他分书的方案
    book[i]=0;
  }

}  

int print()
{
  c++;                                                                //方案数累加1
  cout <<"answer " <<c <<":\n";  
  for (int i=1;i<=5;i++)
    cout <<i <<": " <<char(64+book[i]) <<endl;  //输出分书的方案
}

输出结果:

zhang: C
wang: A
liu: B
sun: D
li: E

【例8】跳马问题

在5*5格的棋盘上,有一只中国象棋的马,从(1,1)点出发,按日字跳马,它可以朝8个方向跳,但不允许出界或跳到已跳过的格子上,要求在跳遍整个棋盘。输出前5个方案及总方案数。

输出格式示例:

1 16 21 10 25
20 11 24 15 22
17 2 19 6 9
12 7 4 23 14
3 18 13 8 5
#include<cstdio>
#include<iostream>
#include<cstdlib>
#include<iomanip>
using namespace std;
int u[8]={1,2,2,1,-1,-2,-2,-1},                //8个方向上的x,y增量
    v[8]={-2,-1,1,2,2,1,-1,-2};
int a[100][100]={0},num=0;                 //记每一步走在棋盘的哪一格和棋盘的每一格有
                                                            //没有被走过
bool b[100][100]={0};
int search(int,int,int);                           //以每一格为阶段,在每一阶段中试遍8个方向
int print();                                            //打印方案
int main()
{ 
   a[1][1]=1;b[1][1]=1;                            //从(1,1)第一步开始走
   search(1,1,2);                                    //从(1,1)开始搜第2步该怎样走
   cout<<num<<endl;                            //输出总方案(304)
   system("pause");
}
int search(int i,int j,int n)
{
  int k,x,y;                                              //这三个变量一定要定义局部变量
  if (n>25) {print();return 0;}                  //达到最大规模打印、统计方案
  for (k=0;k<=7;k++)                             //试遍8个方向
   {
     x=i+u[k];y=j+v[k];                            //走此方向,得到的新坐标
     if (x<=5&&x>=1&&y<=5&&y>=1&&(!b[x][y]))
      {                                                    //如果新坐标在棋盘上,并且这一格可以走
         b[x][y]=1; 
         a[x][y]=n;
         search(x,y,n+1);                        //从(x,y)去搜下一步该如何走
         b[x][y]=0;
         a[x][y]=0; 
      }
   }
}
int print()
{
   num++;                                            //统计总方案
   if (num<=5)                                      //打印出前5种方案
    {
       for (int k=1;k<=5;k++)                  //打印本次方案
        {
          for (int kk=1;kk<=5;kk++)
            cout<<setw(5)<<a[k][kk];
          cout<<endl;  
        }
    }
}

【例9】数的划分(NOIP2001)**

【问题描述】

将整数n分成k份,且每份不能为空,任意两种分法不能相同(不考虑顺序)。例如:n=7,k=3,下面三种分法被认为是相同的。

1,1,5; 1,5,1; 5,1,1;

问有多少种不同的分法。

【输入格式】

n,k (6<n≤200,2≤k≤6)

【输出格式】

一个整数,即不同的分法。

【输入样例】

7 3

【输出样例】

4

{ 4种分法为:1,1,5;1,2,4;1,3,3; 2,2,3 说明部分不必输出 }

方法1、回溯法,超时,参考程序如下。
#include<cstdio>
#include<iostream>
#include<cstdlib>
using namespace std;
int n,i,j,k,rest,sum,total;
int s[7];
int main()
{
    cout << "Input n k";
    cin >> n >> k;
    total = 0; s[1] = 0;
    i = 1;
    while (i)
    {
        s[i]++;
        if (s[i] > n) i--;
           else if (i == k)
               {
                   sum = 0;
                   for (j = 1; j <= k; j++) sum += s[j];
                   if (n == sum) total++;
               }
               else {
                         rest -= s[i];
                         i++;
                         s[i] = s[i-1] - 1;
                    }  
    }
    cout << total;
    system("pause");
    return 0;
}
​
方法2、递归,参考程序如下。
#include<cstdio>
#include<iostream>
#include<cstdlib>
using namespace std;
int n,k;
int f(int a,int b,int c)
{
    int g = 0,i;
    if (b == 1) g = 1;
       else for (i = c; i <= a/b; i++)
            g += f(a-i,b-1,i);
    return g;
}
int main()
{
    cout << "Input n,k:";
    cin >> n >> k;
    cout << f(n,k,1);
    system("pause");
    return 0;
}
​
方法3、用动态循环穷举所有不同的分解,要注意剪枝,参考程序如下。
#include<cstdio>
#include<iostream>
#include<cstdlib>
using namespace std;
int n,k,total;
int min(int x,int y)
{
    if (x < y) return x; 
          else return y;
}
void select(int dep,int rest,int last)
{
     int i;
     if (dep == 0) total++;
         else for (i = min(rest-dep+1,last); i >= rest/dep; i--)
             select(dep-1,rest-i,i);
}
int main()
{
    cout << "Input n,k:";
    cin >> n >> k;
    total = 0;
    select(k,n,n);
    cout << total;
    system("pause");
    return 0;
}
​
方法4、递推法
首先将正整数n分解成k个正整数之和的不同分解方案总数等于将正整数n-k分解成任意个不大于k的正整数之和的不同分解方案总数(可用ferror图证明之),后者的递推公式不难得到,参考程序如下。
#include<cstdio>
#include<iostream>
#include<cstdlib>
#include<cstring>
using namespace std;
int i,j,k,n,x;
int p[201][7]; 
int main()
{
    cin >> n >> k;
    memset(p,0,sizeof(p));
    p[0][0] = 1;
    for (i = 1; i <= n; i++) p[i][1] = 1;
    for (i = 1; i <= n - k; i++)
        for (j = 2; j <= min(i,k); j++)
            for (x = 1; x <= min(i,j); x++)
                p[i][j] += p[i-x][min(i-x,x)];
    cout << p[n-k][k];            
    system("pause");
    return 0;
}

原文地址: https://zhuanlan.zhihu.com/p/322428795

关于作者

发表回复

您的电子邮箱地址不会被公开。 必填项已用 * 标注